Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή

Τί είναι η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή;

Κεντρικά χαρακτηριστικά της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής είναι οι εμμονικές σκέψεις (ιδεοληψίες) και οι καταναγκαστικές πράξεις (καταναγκασμοί).  Οι ιδεοληψίες και οι καταναγκασμοί, μπορεί να προκαλέσουν τρομέρα έντονα δυσφορικά συναισθήματα και να έχουν σημαντικές συνέπειες στην καθημερινότητα. Ένα άτομο με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή συχνά έχει την αίσθηση ότι «παγιδεύεται» από τις ίδιες του τις σκέψεις.

 

Συμπτώματα της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής

Ιδεοληψίες: Επαναλαμβανόμενες και ανεξέλεγκτες σκέψεις, που παρεισφρύουν στο μυαλό του ατόμου χωρίς τη θέλησή του. Οι ιδεοληψίες συνήθως προκαλούν άγχος.

Καταναγκασμοί: Ενέργειες ή συμπεριφορές, που το άτομο νιώθει ότι πρέπει οπωσδήποτε να επαναλάβει -φανερά ή νοερά («από μέσα του»)- αφότου έχει κυριευτεί από μία εμμονική σκέψη.

 

Κατανόηση της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής

Αναλυτικότερα, ένα άτομο με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή αντιμετωπίζει δυσάρεστες σκέψεις που μοιάζουν να  «έρχονται από το πουθενά», να «κολλάνε» στο μυαλό του και να το κυριεύουν (ιδεοληψίες).  Οι σκέψεις αυτές προκαλούν έντονο άγχος.

Προκειμένου το άτομο να εμποδίσει την πραγματοποίηση των δυσάρεστων σκέψεων και να ανακουφίσει το προκαλούμενο από αυτές άγχος, επιδίδεται σε συγκεκριμένες καταναγκαστικές πράξεις (καταναγκασμοί). Ακόμα και αν το άτομο καταλαβαίνει ότι οι καταναγκαστικές πράξεις δεν έχουν λογική, νιώθει ότι πρέπει οπωσδήποτε να τις τελέσει.

Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να βασανίζεται από την έμμονη σκέψη ότι το σπίτι του θα πάρει φωτιά (ιδεοληψία) και να ελέγχει επαναλαμβανόμενα τις ηλεκτρικές συσκευές για να αποτραπεί η πυρκαγιά (καταναγκασμός).

Οι καταναγκασμοί μπορεί να μην έχουν καμία εμφανή σχέση με την ιδεοληψία. Για παράδειγμα το άτομο να νιώσει την υποχρέωση να επαναλάβει νοερά μια φράση (καταναγκασμός), για να αποτραπεί ο θάνατος ενός αγαπημένου του προσώπου (ιδεοληψία).

Η τέλεση των καταναγκαστικών πράξεων είναι συχνά χρονοβόρα (π.χ. ένα άτομο μπορεί να ελέγχει τις ηλεκτρικές συσκευές του σπιτιού για ώρες ολόκληρες).

Ακόμα και αν οι καταναγκασμοί, βραχυπρόθεσμα ανακουφίζουν το άγχος, μακροπρόθεσμα δεν εξασφαλίζουν τη μόνιμη εξουδετέρωση της εμμονικής σκέψης, η οποία θα ανακύψει ξανά.

 

Παραδείγματα και τρόποι εκδήλωσης της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής

Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή εκδηλώνεται με διαφορετικό τρόπο στον καθένα. Οι ιδεοληψίες και οι καταναγκασμοί αφορούν πληθώρα θεμάτων, όπως για παράδειγμα:

• Μόλυνση-Καθαριότητα (π.χ. το άτομο φοβάται ότι θα μολυνθεί και επαναλαμβανόμενα πλένει τα χέρια του, προκειμένου να αποτραπεί η μόλυνση)
• Πρόκληση βλάβης: το άτομο φοβάται ότι θα κάνει κακό σε κάποιον και επιδίδεται σε συμπεριφορές για να το αποτρέψει (π.χ. το άτομο φοβάται ότι θα πλυμμηρίσει από ανοιχτή βρύση το σπίτι του και θα προκληθεί ζημία σε όλη την πολυκατοικία, οπότε ελέγχει επαναλαμβανόμενα τις βρύσες).
• Συμμετρία (π.χ. εμμονική σκέψη ότι πρέπει τα αντικείμενα να είναι σε συγκεκριμένη θέση), νοεροί καταναγκασμοί (π.χ. μέτρημα)
• Παρεισφρητικές, «απαγορευμένες» σκέψεις που μπορεί να αφορούν θρησκεία, σεξ, βία (π.χ. το άτομο φοβάται ότι θα γίνει βίαιο, ενώ δεν το θέλει). Οι καταναγκασμοί που μπορεί να ακολουθήσει για την εξουδετέρωση των σκέψεων ποικίλουν.

 

Ψυχοθεραπεία για την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή

Πολλές φορές οι άνθρωποι με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή αισθάνονται παράλογοι που κάνουν τέτοιες σκέψεις, ντρέπονται να μοιραστούν όσα βιώνουν και θεωρούν ότι δεν μπορούν να βοηθηθούν. Ωστόσο,  η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή αποτελεί ψυχική δυσκολία, για την οποία υπάρχουν θεραπείες αντιμετώπισης.

Η  Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία και η Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης  έχουν ελεγχθεί επιστημονικά και έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές μέθοδοι θεραπείας για την αντιμετώπιση της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής.

Παρακάτω, θα βρείτε βοηθητικό υλικό και ερευνητικά δεδομένα για τη Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Θεραπεία και για τη Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης στην αντιμετώπιση της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής:

• Cognitive Behavioral Therapy for Obsessive Compulsive Disorder | Society of Clinical Psychology (div12.org)
• Acceptance and Commitment Therapy for Obsessive-Compulsive Disorder | Society of Clinical Psychology (div12.org)

Σε κάποιες περιπτώσεις, η θεραπευτική αντιμετώπιση της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία, σε συνδυασμό με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής-ψυχιατρικής παρακολούθησης.

Στη θεραπεία μας, θα  διερευνήσουμε τα  συμπτώματα της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής που αντιμετωπίζετε, αλλά και τις συνολικές σας ανάγκες, με σκοπό να αποκτήσουμε μια πολύπλευρη κατανόηση όσων σας απασχολούν. Στη συνέχεια, θα διαμορφώσουμε ένα θεραπευτικό πλάνο για την αντιμετώπισή των δυσκολιών σας.  Περισσότερες πληροφορίες για τη θεραπευτική μου προσέγγιση, μπορείτε να βρείτε στην αντίστοιχη ενότητα.